Avrupa’daki sektörel dergilerin yayıncıları ve uzmanlar özellikle Türk gıda sektörü ve döner sektörlerinin milyarlarca avroluk cirolarına rağmen kıtada güçlü bir sektörel yayıncılıktan söz edilemeyeceğine vurgu yaptılar.
Avrupa Türk Gazeteciler Birliği’nin (ATGB) dijital olarak gerçekleştirilen “Dünden Bugüne Avrupa’daki Türkçe Medya I. Dijital Sempozyumu”nun beşinci bölümünde, sektörel dergilerin gazetecilikteki rolü mercek altına alındı.
Döner, düğün, inşaat, kozmetik, kuaförlük gibi alanlarda sektörel Türkçe yayınların gerek üreticiler arasında gerekse üreticilerle tüketiciler arasında köprü rolü üstlendiği belirtilerek, sektörel açıdan iletişim ve bilgilenmeye önemli bir destek sağladığı kaydedildi.
Moderasyonunu ATGB Yönetim Kurulu Üyesi ve Belçika Temsilcisi, gazeteci-yazar Fikret Aydemir’in üstlendiği tartışmada, sektörel dergicilikte uzman kadro, finanasman eksikliği, sektör araştırması ve analizi, dijitalleşmede dönüşüm ve değişim eksikliği gibi konular üzerinde duruldu.
Avrupa’da Türkçe yayıncılıkta sektörel dergiyi okurla buluşturanların birlikte hareket etmeleri ve Avrupa çapında bir portalda işbirliğine gitmeleri çağrısı da yapıldı.
ATGB‘nin Facebook sayfasında ve Zoom üzerinden canlı yayınlanan toplantıya, Avrupa Türk Gıdacılar, Perakendeciler Platformu (ATGPP) Koordinatörü Volkan Aydın, Dönerci dergisi yayıncısı Osman Söyler, ATGB Yönetim Kurulu Üyesi, Saymanı ve Halal-Welt Yayıncısı Kemal Çalık konuşmacı olarak katıldı.
68 milyar ile helal sektörünün, yaklaşık 25 milyar ile market ve toptancıları içeren Türk gıda sektörünün Avrupa’da güçlü bir sektörel yayını bulunmadığına dikkat çeken konuşmacılar, şirketler tarafında halen reklamın gücünü algılayan bir yapı bulunmadığını, yayıncı tarafında da olaya sadece “reklam alma” açısından yaklaşıldığı vurgulandı.
ATGB’nin dijital sempozyumunda şu görüşler öne çıktı:
ATGB Yönetim Kurulu Üyesi ve Belçika Temsilcisi, gazeteci-yazar Fikret Aydemir:
Türkiye’deki gazete ve dergilere baktığımızda, 2000’li yıllarda toplam 4 milyon 500 tirajı olduğunu görüyoruz. Sonrası ise endişe verici. 2010 yılında bu rakam 2 milyon 439 bine, 2019’da da 1 milyon 186 bine düşmüş. Türkiye’de bugün 5 bin 485 yayın organı mevcut ve bunun 3 bin 150’sini dergiler oluşturuyor. Avrupa’daki Türkçe sektörel yayınların ise zorluklarla okurla buluşturulduğuna tanıklık ediyoruz. İlan alabilmek için ucuza reklam yapanlar gerçekte ciddi anlamda reklam yapamazlar. Cüzi miktarlar karşılığında alınan reklamların ne yazık ki ömrü uzun olmuyor. Çünkü ucuz reklam, ürünü sattırmıyor. Dolayısıyla şirket de bir daha ilan vermiyor ve bu, yayıncıları zorluyor. Bu bir kısır döngü. İletişim ve birlikte hareket etmek çok önemli. Yayıncılarla sektördekilerin acilen bir araya gelmesi gerekiyor.
“TÜRK GIDA SEKTÖRÜNDE PROFESYONELLER YOK”
ATGPP Koordinatörü Volkan Aydın:
Avrupa’daki Türk gıda sektöründeki market ve toptancıların toplam cirosu yaklaşık 25 milyar avro. Böyle güçlü bir alanda, Türk gıda sektöründe ne yazık ki profesyoneller, danışmanlar, uzmanlar yok. Dolayısıyla sektörel yayınları yok. Avrupa’da 10 bin civarında market, 1500’e yakın toptancımız, 1500’e yakın üreticimiz var. Tekrar söylüyorum, buna rağmen profesyonel bir birliktelik yok. Avrupa’daki Türk medyası değişime ayak uyduramayan bir yapı var. Sektörler hep kendi içerisinde kalıyor. Almanya’daki şirketlerin Türklerin dışındaki kesimlerle yani Alman ve diğer etnik sektör içinde olan farklı kültürdeki insanlarla ilişkileri de eksik. Dijital medya ise çok önem kazanıyor.
“BÖLGESEL YAYINLAR ÇOK DAHA ŞANSLI”
Eski yapılar bu dönüşümü gerçekleştiremiyor. Bölgesel yayınlar çok daha şanslı. Avrupa’ya yakışır bir Türk medyasının eksikliğini görüyorum. Halen daha reklamın gücünü algılayan bir yapı söz konusu değil. Yayıncı tarafı da, olaya sadece ‘reklam alma’ gözüyle bakarsa, olmaz. Şirketlerin, reklam değerini algılaması gerekiyor. Sektördekilerle yayıncıların birbirlerini tamamlamaları gerekiyor. Yayıncıların detay çalışması yapması gerekiyor. Zihniyet değişikliği gerekiyor.
“BERABER HAREKET ETME KÜLTÜRÜ EKSİK”
Ortak çalışmalar yapılması gerekiyor. Yayıncıların formatı değiştirmesi gerekiyor. Detaylı seminerler organize etmesi gerekiyor. Türk gıda sektörünün kendi sıkıntıları var. Beraber hareket etme kültürümüz yok. Bilgilendirme ve haberdar edilmesi konusunda eksikler tamamlanmalı. Maddi kaynak, konuya reklam olarak bakılması ve birlikte hareket edilememesi, iletişim eksikliği söz konusu. Değişime ayak uydurmak gerek.
Salgın gıda sektörüne yaradı. Marketler yüzde 55 gibi daha fazla iş yaptı. Türk ürünlerine ilgi çoğaldı. Şu anda da ilgi devam ediyor. Avrupa Türk gıda sektörü için güzel gelişmeler oldu ve önemli bağlantılar kuruldu. Bir yılda satılacak kolonya iki haftada satıldı. Kolonyanın da Avrupalılar tarafından tanınması sağlandı. Fakat kendi içimizde kaldığımız sürece, sorunları aşamıyoruz. Farklı alanlarla işbirliği çözüme götürür.
“BÜYÜK POTANSİYEL VAR AMA KULLANAMIYORUZ”
Dönerci dergisi yayıncısı Osman Söyler:
2001’de Türk gıda dergisini kurduk. Dergimizde 20 yıldan bu yana marketleri, toptancıları, üreticileri işliyoruz. Fuarlara yönelik çalışmalarımızı da sürdürüyoruz. Diğer taraftan Team adında bir haber araştırma dergimiz de vardı ve bunu 2006’ya dek devam ettirdik. 2005’te ise Dönerci dergisini yayınlamaya başladık. Dergiyi postayla adreslere gönderiyoruz. Et işleme, baharat paketleme ekipman ve dönercilere hitap ediyor. Alman, Belçikalı, Avusturyalı, Polonyalı firmalar da hitap ettiğimiz kitle arasında yer alıyor. Yılda bir çıkan Dönerci kataloğumuz var, o da 13 yıldır çıkıyor.
Büyük bir potansiyel var, ama bu potansiyeli işleme konusunda ve gücü değerlendirme açısından çok başarılı değiliz. Döner sektöründe üreticiler arasında Bangladeşli, Pakistanlı, Kuzey Afrikalı, Faslı da var. Onlar çok başarılılar.
“AVRUPA’YA YÖNELİK İÇERİK ÜRETMİYORLAR AMA PASTA PAYI İSTİYORLAR”
Öte yandan geçmişte günlük gazeteler vardı ve çok güçlü yayıncılık söz konusuydu. Şimdi hâlâ varlar, ama sayıları çok düşük. Belli ki daha da düşecek. Avrupa’ya yönelik televizyon programları ise buraya özel içerik üretmektense pasta payından yararlanmaya bakıyorlar. Son dönemde internet yayıncılığı ve yerel gazeteler daha iyi durumda. Medyadaki arkadaşların büyük bölümü imkânlarını zorlayarak, gönüllü gazetecilik yapıyorlar. Bu da verimliliği düşürüyor. Keşke imkânlar yaratılsa. Gelecekte bu da olacaktır.
Diğer taraftan Avrupa’daki Türk işletmelerinin ilk müşterileri Türklerden oluşuyor. Hem ürün hem müşteri portföyü Türkler. Sonra diğer ülkelerden gelenler devreye giriyor.
“TOPTANCILAR VE ÜRETİCİLER REKLAM VERMEK İSTEMİYORLAR”
2004 yılında bir düğün dergisi çıkarmak istedik ama inceledik kendini taşıyacak durumu olamadığını gördük. İşadamlarının sahiplenmesi durumunda sektörel yayınların geniş alana yayılması ise mümkün. Türk Gıda dergisinin temel ayağını üreticiler, toptancılar ve marketler oluşturuyordu. Ancak sorun şu ki, toptancı ve üretici konumundakiler reklam vermeye ihtiyaç duymuyorlar ve öyle cüzi bir rakam vermek istiyorlar ki, kabul etmek mümkün değil.
“SEKTÖREL DERGİLER YOKKEN ÜRETİCİLERİN BİRBİRİNDEN HABERİ BİLE YOKTU”
Toptancılar, üreticiler sektörel dergi yokken birbirinden haberdar bile değildi. Şimdi sektörel yayınlar sayesinde birbirlerinin kullandığı tekniği, farklılığı görüyorlar ve bu yayınlar aracılığı ile iletişime geçiyorlar.
Restoranlar arasında bilgi akışını sağladık. Dönerci dergisi olmasaydı sektör hakkında kimse doğru dürüst bir şey bilmiyordu. Oysa dönercilik alanında 700 üretici 50 bin restoran ve imbis var. Almanya’dan Kuzey Kore’ye dek döner satılıyor.
“DÜĞÜNDE DE DÖNERDE DE DURUM AYNI”
Avrupa’daki marketlerde pişmiş hazır döner satılıyor. Bir değil birkaç dergiyi besleyebilecek yapılar var. Ancak bu güçlü alana rağmen hâlâ zorlayarak yayınları bir yere getirebiliyoruz. Düğünde de dönerde de bu böyle. Oysa tüm bunlar insanımızın, kültürümüzün zenginliğidir.
“ALMANYA, AVRUPA’NIN EN BÜYÜK DÖNER İHRACATCISI”
Avrupa’nın en büyük döner ihracat eden ülkesi Almanya. Dolayısıyla kazançlı ülke Almanya oluyor. Döner artık Avrupa’nın bir ürünü oldu. Döner Almanya’nın önemli ihracat kalemlerinden biri haline geldi.
Yayıncı olarak piyasaya artı değer üretiyorsunuz. Bu işi yapan arkadaşlar buna ihtiyaç olduğunun farkında dahi değiller. Yayında reklamda menfaati olmuşsa ilgisi artıyor. Bununla birlikte yetişmiş insan kaynağı da yetersiz. Finansman eksikliği var. Avrupa genelinde bir platform oluşturulup herkes bu platrforma katkı sağlayabilir. Böyle bir yapı olsa çok daha güçlü bir ses çıkabilir. Avrupa’daki Türk işadamlarına doğru projeler sunularak, kaynak yaratılmalı. Bölgesellikten kurtulmak ve geniş alana yayılmak gerekiyor.
Öte yandan salgın döneminde işletmelerin yüzde 70’i faaliyetlerine devam edebiliyor.
“ÜRETİCİLERE ÖZEL HELAL YAYINCILIK YAPIYORUZ”
ATGB Yönetim urulu Üyesi, Saymanı ve Halal Welt Yayıncısı Kemal Çalık:
Beş senedir Halal Welt’i internet üzerinden Almanca yayınlıyoruz, son bir buçuk senedir de İngilizce arada sırada Türkçe haberler var. Helal gıda, turizm, finans moda bileşim teknolojisini anlatıyoruz. Hedef kitlesi de bu alanlarda uğraşan şirketler. Daha çok profesyonellere yönelik bir yayın aslında. Ancak tüketicilere de hitap ediyoruz. Tüketicilerle webinar da yapıyoruz. Tüketicileri üreticileri buluşturacağız.
“RAKİBİMİZ SADECE MEDYA DEĞİL, KARŞIMIZDA FACEBOOK VE GOOGLE VAR”
Avrupa’daki Türk ulusal gazeteleri ve televizyon kanallarının artık etkisi ve gücü kalmadı. Bölgesel gazeteler önem kazanıyor. İnternet gazeteciliği önem taşıyor. Kitleye göre gazetecilik ve dergiciliğin önemli olacağını düşünüyorum. Kadınlara, gençlere yönelik.
Reklam konusunda biz de zorluk çekiyoruz. Rakibimiz sadece medya değil karşımızda Facebook ve Google var reklamların bir kısmını alıyorlar.
AVRUPALI MEDYA KURULUŞLARI İLE İŞBİRLİĞİ
Şirketler kendisi yayıncılık yapıyor. Kendi bloglarını yapıyorlar. Kendi gıda örgütünün yayınını yapıyor girişimciler. Sektörel yayıncılar başka alanlarda çalışarak dergiyi finanse etmeye çalışıyorlar. Piyasayı iyi takip etmek gerekiyor, analizler araştırmalar sunmak gerekiyor. Avrupalı medya kuruluşlarına işbirliği için bazı tek tük girişimler oldu . Bir ara Euroturkhandel vardı örneğin. Bu alanda işbirliklerini arttırmak gerekiyor.
ATGB SEMPOZYUMU DEVAM EDİYOR
Öte yandan ATGB’nin organizasyonuyla gerçekleştirilen sempozyum kapsamında, her pazar farklı başlıklar altındaki tartışma programları 29 Kasım’dan bu yana Zoom üzerinden sosyal medyada yayınlanıyor. ATGB, 11 Nisan 2021 tarihine dek online platformdan hazırlayıp sunacağı sempozyum sürecinde şu başlıklara da ışık tutulacak:
– Türk hükümetlerinin/devletinin Avrupa’daki Türkçe medyaya bakışı.
– Alman devlet radyo ve televizyonlarının ülkedeki Türkçe konuşan insanlara yönelik medya politikaları.
– Türkiye kökenli gazetecilerin Alman medyasının şekillendirilmesine etkisi.
– Yerel Türkçe gazeteler, Türkçe medyanın gerçek kurtarıcıları mı?
– Avrupa’daki sürgün gazetecilerin durumu.
ATGB’den yapılan açıklamaya göre, bu sempozyum toplantıları sonunda ortaya çıkacak Avrupa’daki Türkçe medyanın durumuna ilişkin tablonun, belge niteliğinde bir rapora dönüştürülmesi planlanıyor.
ATGB – STUTTGART
KAPAK FOTO: unsplash
